© koen fasseur
STABROEK – Lichtmis is meer dan pannenkoeken bakken en meer licht. Waar komt Lichtmis vandaan? De donkerste winterdagen liggen achter ons. Met het feest van Lichtmis is al duidelijk te zien dat het ’s morgens en ’s avonds al langer licht blijft. Voor de Stabroekse afdeling van de KWB (nu Raak) is Lichtmis al jarenlang een traditie om pannenkoeken te bakken. Dat is ook dit jaar zo. Op zondag 2 februari worden in zaal Rosmolen een hele dag pannenkoeken gebakken en gegeten. ’t Polderke gaat voor u na, waar de traditie van pannenkoeken bakken zijn oorsprong vindt.
Maria-Lichtmis of kortweg Lichtmis is een katholieke feestdag die 39 dagen na Kerstmis op 2 februari gevierd wordt. Volgens de joodse wet moet een eerstgeborene worden vrijgekocht op het moment dat hij 40 dagen oud is. De ouders nemen het kind mee naar de tempel en door aan de priesters geld te geven of een ander offer in natura, wordt het kind ‘vrijgekocht’. Daarnaast herdenkt men het zuiveringsoffer dat moeder Maria veertig dagen na de geboorte van haar kind Jezus volgens de joodse wet moest brengen. Het is ook de laatste christelijke feestdag die verband houdt met Kerstmis. Bij de eerste christenen vond er op de veertigste dag na Kerstmis een lichtprocessie plaats, die de oude Griekse processie ter ere van Dementer verving.
De vroegste verwijzing naar Lichtmis werd opgetekend door de pelgrim Egeria, toen die in het Beloofde Land rondtrok omstreeks het einde van de vierde eeuw. Die pelgrim vermeldt dat Lichtmis op 14 februari in Jeruzalem gevierd werd met een processie naar de Constantijnse Basiliek der Wederopstanding. De datum 14 februari toont aan dat in die tijd in Jeruzalem de geboorte van Jezus van Nazareth nog op 6 januari werd gevierd. De viering werd later door het Vaticaan naar 2 februari verplaatst, nadat het feest van de geboorte van Christus op 25 december was gezet.
Gebruiken
Op Maria-Lichtmis worden traditioneel kaarsen gewijd en een kaarsenprocessie gehouden vóór de mis vandaar de naam ‘Lichtmis’. In veel talen verwijst de naam van het feest rechtstreeks naar kaarsen (Zweeds: Kyndelsmässodagen, Frans: Chandeleur, Engels: Candlemas). De processie staat symbool voor de intrede van Christus in de tempel van Jeruzalem, als het “Licht dat voor alle volkeren straalt”. Bij ons is het traditie dat er op Maria-Lichtmis pannenkoeken gegeten worden. Dit wordt onder meer uitgedrukt in de spreuk: “Er is geen vrouwtje nog zo arm, of ze maakt met Lichtmis haar pannetje warm.”
Lichtmis in weerspreuken
Ook in weerspreuken duikt Lichtmis op. Enkele voorbeelden: Schijnt met Lichtmis de zon door de toren, komt er net zoveel kou als van tevoren. Als met Lichtmis de zon door de boomgaard schijnt, zal het een goed appeljaar zijn. Lichtmis helder en klaar, twee winters in een jaar. Lichtmis helder en rein, het zal een lange winter zijn. Storm en sneeuw met Lichtmis, komt de lente vroeg gewis, blijft het echter heldere lucht, dan is de lente weggevlucht.
Waarom eten we op 2 februari pannenkoeken?
Bij Maria-Lichtmis denken de meeste mensen toch vooral aan pannenkoeken. Dat heeft twee redenen. Zo was 2 februari vroeger een van de twee dagen waarop de plattelandsbevolking van werk of hoeve kon veranderen. Dat werd ’s avonds dan gevierd met haardkoeken, die later evolueerden naar pannenkoeken. Daarnaast zijn pannenkoeken ook een soort metafoor voor de zon. De vorm, de kleur en de warmte: het komt allemaal overeen. De verwijzing naar de zon en het licht houdt ook in dat de lente in aantocht is en de winter langzaam wegebt.
Lekkere pannenkoeken
Raak Stabroek is sterk in mooie tradities en bakt daarom op 2 februari n.a.v. Lichtmis pannenkoeken. Je hebt de keuze uit 7 soorten: gewone, speciale, zoete, zoute pannenkoeken. Dit aan zeer democratische prijzen. Smullen kan vanaf 12u.00 tot 17u.00. Iedereen van harte welkom!! i.s.m met onze parochie.
Daarnaast organiseertRAAK/Kwb organiseert op 2 februari een Lego speeldag in zaal Rosmolen te Stabroek. Hiervoor heeft zij duizenden Lego en Duplo steentjes klaar liggen vanaf 13u30 kan je aan de slag, Iedere deelnemer krijgt een diploma.
Erik Vandewalle