STABROEK – De gemeentelijke milieuraad organiseert jaarlijks een open milieuraad. Dit jaar vond de open milieuraad plaats op 19 juni in de raadzaal van het gemeentehuis. Het enig punt op de agenda was de verwerking van PFAS afval bij Indaver, in aanwezigheid van een afvaardiging van Indaver.
Indaver is gericht op het terugwinnen van grondstoffen en energie voor circulaire economie. Indaver verwerkt het afval van gezinnen en van bedrijven. Daarbij wint het materialen terug voor recycling of energie onder de vorm van stoom, elektriciteit of warmte. Denk maar aan de ontwikkeling van het warmtenet. Indaver staat ook in voor het veilig verwerken van stoffen die niet meer in de materialenkringloop of omgeving terecht mogen komen, bv. asbest, medisch afval
PFAS
PFAS is wijdverspreid in de maatschappij door specifieke kenmerken zoals, water- en vuilafstotend, temperatuurbestendig. PFAS is chemisch resistent, hierdoor worden de stoffen veel gebruikt in allerlei toepassingen zoals bakpannen, regenjassen, cosmetica, verpakkingen van voeding
Voor er de eerste wetgeving was i.v.m. afvalverwerking van bepaalde stoffen (pas de laatste 20 jaar), werden de stoffen (waaronder PFAS) al bijna 40 jaar gemaakt en verwerkt zonder regelgeving. Hierdoor is er een historische achterstand opgebouwd. Indaver heeft een vergunning voor afvalwaterlozing, waarin PFAS is opgenomen. In 2023 heeft Indaver een nieuwe aanvraag ingediend voor hun site. Indaver voldoet momenteel aan alle wetgeving die er zijn rond verwerkingen en lozingen op allerhande stoffen.
Update onderzoeken
In grondwater wordt bijna over heel Vlaanderen PFAS gedetecteerd. De impact van Indaver is beperkt. Indaver voert momenteel oriënterend en beschrijvend bodemonderzoek uit. Risicobeoordeling en passende maatregelen zullen genomen worden indien noodzakelijk.
Lucht
Er zijn al verschillende onderzoeken uitgevoerd, waaronder hoe metingen naar PFAS dienen uitgevoerd te worden. Momenteel is er enkel een gezondheidsnormenkader (EFSA). Een eerste meetcampagne werd gedurende 3 maanden uitgevoerd in 2022. Sinds 2023 zijn de metingen terug opgestart, maar deze gaan een langere periode blijven staan (+/- 6 maanden). De metingen gebeuren in de richting van de meest frequente windrichting en windafwaarts. Er is reeds een achtergrondwaarde aanwezig vanuit de Haven. De waarden hiervan zijn voor en achter Indaver gelijkaardig. De gemeten waarden liggen ruim onder de EFSA-norm en bevestigen de gemodelleerde resultaten van VITO (emissiemetingen en modellering naar immissie en depositie)
Aanwezigheid van PFAS in de buurt van Indaver is niet te onderscheiden van een grootstedelijk gebied. Uit de studieresultaten van het onafhankelijk bureau Arche blijkt dat er geen risico is voor volwassenen en kinderen via inhalatie bij chronische blootstelling.
Vragen vanuit de milieuraad
De aanwezigen kregen de mogelijkheid om vragen te stellen. Hieronder vind je een selectie van vragen met antwoorden vanuit Indaver.
Hoeveel jaar kunnen jullie nog verder met de deponie op de site?
Indaver: “In 2018 was de inschatting voor zeker nog 30 jaar. Aan het ritme hoe het afval nu binnenkomt zal het wellicht iets minder dan 30 jaar zijn. Wat erna? Mogelijks zijn er dan nieuwe technologieën om het gestort afval toch nog verder te verwerken. Verwerkingsprocessen veranderen ook continu waardoor er steeds minder gestort dient te worden. Maar wat bij een scenario van verzadiging, hebben we nog niets concreet. In andere landen maken ze van een stortplaats er soms een golfbaan op. Dus de terreinen kunnen zeker voor andere zaken gebruikt worden nadien”.
PFAS bestaat in de pers precies enkel maar in Vlaanderen, over de rest van Europe horen we niets?
Indaver: “PFAS/PFOS is een Europees/wereldwijd probleem. Zo is ook in de Rhône-vallei in Frankrijk recent PFAS aangetroffen. In Vlaanderen hebben wij zeer gespecialiseerde onderzoekscentra waardoor Vlaanderen deze stof zeer snel kon achterhalen en opsporen. Hierdoor lijkt het dat er in Vlaanderen heel veel problemen zijn. In andere landen zijn er minder gespecialiseerde firma’s, dus daar is eigenlijk nog gewoon niets geweten”.
PFAS/PFOS is pas na de Oosterweel echt bekend geworden bij het publiek.
Indaver: “Bij bedrijven en firma’s was dit al veel vroeger gekend, kijk maar naar de normen dat Indaver in het verleden heeft aangevraagd/opgelegd gekregen rond PFAS/PFOS. Maar het klopt dat het omwille van de Oosterweel pas bij het publiek en pers bekend geworden is. Vlaanderen is een van de strengste van Europa qua milieunormen. Ook normen die Indaver opgelegd heeft gekregen is een van de strengste voor afvalverwerkingsbedrijven in heel Europa”.
Vanaf welke waarde is het schadelijk voor de mens?
Indaver: “Dit is moeilijk om te zeggen, maar hiervoor is het EFSA-normenkader. Productie van PFOS is verboden, maar zit nog wel in huidige toepassingen. Op termijn zal dit inderdaad minderen waar we het kunnen terugvinden. In de huidige productie worden nog wel PFAS soorten gebruikt, omdat er momenteel niet voor alles een beter alternatief is. Maar dit zijn volgens de huidige wetenschappelijke inzichten de minder of niet schadelijke vormen”.
Gezien de waarden zo laag zijn, kunnen wij dan terug eieren eten?
Indaver: “Daar beslissen wij niet over maar Agentschap Zorg en Gezondheid”.
Zijn er concrete studies gedaan over de gezondheidsrisico’s?
Indaver: “Momenteel is dat nog volop in onderzoek. Er is wel al een toxiciteitstudie over verschillende stoffen, waardoor men kan inschatten welke samenstellingen schadelijker zijn dan andere. Er zijn veel verbindingen, waarvan er maar 45 worden gemeten”.
Zijn er geen verbindingen die jullie missen en die op nieuwe methoden gemeten kunnen worden?
Indaver: “Er zijn nieuwe methodieken om verdoken PFAS soorten op te sporen. Deze worden ook toegepast bij Indaver. En tot nu toe kunnen wij verzekeren dat ook deze verscholen PFAS soorten worden weggevangen. Bij toekomstige ontwikkelingen kunnen er natuurlijk aanpassingen gebeuren om bijvoorbeeld verbinding 46 ook te kunnen meten en filteren”.
Zijn de meetpunten op grondgebied Stabroek gericht gekozen?
Indaver: “Ja, dit is de voornaamste windrichting waar onze pluim naartoe gaat. Daarnaast heeft VMM ook enkele punten standaard meetpunten. Ook hier worden metingen gedaan”.
Hoe komt het dat de uitstootpluimen soms van kleur verschillen?
Indaver: “Dit is te wijten aan het watergehalte in het afval en de buitenlucht. Hierdoor lijkt er een kleurverschil van op afstand. In de afgelopen dagen zag je geen pluim, maar er was nog wel uitstoot.Het water afkomstig van de verbranding verdampte direct waardoor er geen pluim was te zien”.
