De plaats waar het zonnepark zou komen te staan
ZANDVLIET – De stad Antwerpen weigert een omgevingsvergunning voor het realiseren van een agrivoltaïsch zonnepark van 12,4 hectare ter hoogte van Noordland in Zandvliet. De aanvraag is een initiatief van nv Storm en BASF Antwerpen, in samenwerking met Solora.
Antwerpen weigert nu de omgevingsvergunning en motiveert die beslissing in een nota van 36 pagina’s. Eerder dit jaar liep al een infovergadering waarop belangstellenden tekst en uitleg kregen van de initiatiefnemers. In landen zoals Nederland, Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk zijn dit soort zonneparken al een gangbare praktijk, maar in België zet Storm zijn eerste stappen. Bij dit type project kunnen landbouwactiviteiten doorgaan. In Zandvliet kozen de indieners ervoor het zonnepark te combineren met grasland, wat betekent dat het gras gemaaid of begraasd kan worden. Je zou het echter ook kunnen combineren met lage gewassen die kunnen worden geoogst.”
Sterke motivatie
De weigering wordt uitgebreid gemotiveerd. ’t Polderke gaat in op enkele belangrijke bezwaren die leidden tot de weigering.
“De geplande zonnepanelen bevinden zich vlak tegen de dorpskern, wat het zicht op het omliggende landschap drastisch zal veranderen. Dit zal niet alleen de esthetische waarde van de omgeving aantasten, maar ook de karakteristieke uitstraling van het dorp schaden. Het open, groene karakter van het gebied zal plaatsmaken voor een industriële uitstraling, wat ongewenst is voor een dorpsomgeving. Het stuk waarover dit gaat is een van de enige plekken in Zandvliet waar een mooi typisch polderlandschap zichtbaar is: de dijk met bomen, een polder weiland en het zicht op de kerktoren van Zandvliet. Het geplande zonnepanelenpark zal een aanzienlijke impact hebben op het landschap. Zandvliet is een voormalige Spaanse vestingstad. Het gebied binnen de voormalige omwalling is grotendeels ingekleurd als woongebied met culturele, historische en/of esthetische waarde. Als je het dorp via Noordland inrijdt, dan zie je het in het groene landschap liggen zoals het al 100-den jaren het geval was. Door hier een industrieel zonnepark te plaatsen, gaat deze beleving grotendeels verloren en het plaatsen van een veld vol zonnepanelen vlakbij de dorpskern zal het dorpszicht volledig aantasten” staat te lezen in het document.
De stad vindt ook dat het verlies van 5,5 hectare landbouwgrond een negatieve impact heeft op de agrarische sector en de lokale voedselvoorziening. Landbouwgrond is schaars en dient beschermd te worden voor voedselproductie en duurzaamheid. Het gebruik van vruchtbare grond voor zonneparken gaat ten koste van de agrarische bedrijvigheid en kan economische schade toebrengen aan boeren en lokale producenten. Er zijn alternatieve locaties, zoals daken van industriële gebouwen of minder waardevolle gronden, die eerst benut zouden moeten worden voordat landbouwgrond wordt opgeofferd.
Eerst alternatieven gebruiken
Er zijn duurzamere en minder schadelijke alternatieven beschikbaar voor het plaatsen van zonnepanelen. Daken van industriële panden, parkeerterreinen en andere bebouwde oppervlakten bieden uitstekende mogelijkheden voor zonnepanelen zonder dat dit ten koste gaat van landbouwgrond of natuur. De voorkeur zou uit moeten gaan naar deze alternatieven voordat waardevolle landbouwgrond wordt opgeofferd. Er mogen geen precedenten geschept worden voor andere projecten waar groen/wei/polder moet wijken voor zonnepanelen of andere ingrijpende projecten die het uitzicht van de polder verdoezelen.
Geen verlies van groen meer
De dorpen hebben de afgelopen decennia hun groene omgeving moeten afstaan door ontpoldering, aanleg van de havenuitbreiding en -industrie, snelweg en goederenspoor. Aan de betreffende kant van Zandvliet, heeft het Schelde-Rijnkanaal, en de talud van het goederenspoor steeds een symbolische grens geweest. Het enig stukje aan deze zijde waar je nog wat veruit kan turen, en op “groen” kijkt. Het zonnepanelenpark voorziet ook een talud van liefst 2,5 m hoog. Het groene zicht wordt daarmee weggenomen en wordt vervangen door verschillende begroeiing langsheen een omheining. De stad vindt dit bezwaar gegrond wat betreft het verlies aan open ruimte. De inrichting van een perceel landbouwgrond met zonnepanelen staat haaks op het behoud van de open ruimte die in het in opmaak zijnde RUP Dorpsversterking centraal staat. Ook wordt er in dit RUP verwezen naar de ligging van deze gronden in een bufferzone tussen de dorpen en de haven. Deze buffer tussen de haven en de noordelijke gelegen dorpen kan een startpunt zijn voor een park dat hen verbindt met de stad.
Ook de brandweer gaf een negatief wegens te smalle brandwegen en brandwegen die te ver uit elkaar liggen waardoor men het midden van het park niet kan bereiken met brandslangen.
Het is nog niet duidelijk of de aanvragers in beroep gaan tegen deze weigering.
Erik Vandewalle
