Zandvliet – Storm en BASF Antwerpen onderzoeken de mogelijkheid om een agrivoltaïsch zonnepark van 12,4 hectare aan te leggen ter hoogte van Noordland in Zandvliet. Het openbaar onderzoek loopt nog tot en met 5 maart. Storm is een Belgische windparkontwikkelaar. Het bedrijf heeft 34 windturbines operationeel met een totaal vermogen van 83 MW en telt ruim 3.000 coöperanten. Donderdag 27 februari vindt er een infomoment plaats voor inwoners.
Ten noorden van het projectgebied loopt de Scheldelaan en in het zuiden ligt het woongebied van Zandvliet. Ten westen vind je de Noordlandloop en het Schelde-Rijnkanaal. Aan de overzijde van dat verbindingskanaal staan verschillende industriële sites van de Antwerpse haven. Het projectgebied ligt in agrarisch gebied.
Centraal in dit project staat het dubbellandgebruik. Hierbij ligt de focus zowel op de productie van hernieuwbare energie als op landbouwproductie. Het gebied is 12,4 hectare groot en de totale oppervlakte aan zonnepanelen bedraagt om en bij de 5,3 hectare. Dat wil zeggen dat ongeveer 42 procent van de oppervlakte wordt ingenomen door zonnepanelen. Hierdoor kan het gebied ook dienen als multifunctioneel landgebruik. Er is immers voldoende ruimte voor bijkomende activiteiten tussen de zonnepanelen. Door het gunstige microklimaat ter hoogte van de zonnepanelen is landbouwproductie er beter beschermd tegen extreme weersomstandigheden zoals langdurige droogte en hitte.
De werken zullen zo georganiseerd worden dat ze tijdens een droge periode worden uitgevoerd. Omdat er slechts beperkte bodemingrepen nodig zijn en de grondwaterstand relatief laag is, is het niet nodig om te bemalen. De geplande werken worden uitgevoerd buiten de broedperiode om een zo laag mogelijke impact te hebben op de omliggende natuur. De geproduceerde elektriciteit wordt volledig op het net gezet.
Infomoment
Inwoners hebben nu al heel wat vragen over en kritiek op het project. Op donderdag 27 februari vindt er een infomoment plaats voor iedereen, in het Polderkot, Armenstraatje 32. Inwoners zijn doorlopend welkom tussen 16.30u en 19.30u. Vertegenwoordigers van Storm en BASF zijn aanwezig om toelichting te geven.
Je kan het dossier ook online inkijken via https://omgevingsloketvlaanderen.be/openbare-onderzoeken. Als projectnummer gebruik je OMV_2024150417.
Erik Vandewalle
2 reacties
Een aanslag op het landschap.
Volgens de lokalisatienota van (Storm NV) is het agro-fotovoltaïsche zonnepark gelegen langsheen de Schelde en de N1O1 waarbij deze beide fungeren als een lineair ruimtelijk vormend element in het landschap. De Schelde ligt in werkelijkheid op circa 2,5 km ten westen van het projectgebied. De zogenaamde bundeling met de Schelde is onbestaande. Er is wel een aansluiting met het Schelde-Rijnkanaal dat de grens vormt met de uitgestrekte petrochemische cluster op de Antwerpse Rechteroever. Die chemische cluster grenst direct aan het woongebied en is ter plaatse slechts gebufferd door een smalle zone langsheen het Schelde-Rijn kanaal van minder dan 50 meter.
Het woongebied grenst op amper 24 meter van het projectgebied dat de bestemming heeft als agrarisch gebied. Dat de betrokken woningen nu reeds zicht en overlast hebben van het aangrenzende industriegebied kan ons inziens geen reden zijn om de nog bestaande openheid en functionaliteit van het agrarisch landschap verder aan te tasten.
Wat ons inziens nodig is een bredere en kwaliteitsvolle ruimtelijke buffer met de chemische sector dan nu het geval is.
Wij willen in dit verband verwijzen naar het lopende ruimtelijke planningsproces voor de dorpskernen Berendrecht en Zandvliet rond de opmaak van het RUP ‘Dorpsversterking Berendrecht & Zandvliet om het typerend landelijk karakter van de woongemeenschap te behouden op de rand van het Havengebied.
Dit RUP bouwt voort op de Structuurschets Berendrecht en Zandvliet ‘voor leefbare en toekomstgerichte dorpen tussen de haven en de Stad’. Deze structuurschets opgemaakt in 2015 is nog steeds bijzonder actueel. Er wordt daarin duidelijk de keuze gemaakt om de open ruimte nabij de Nederlandse grens (Kabeljouwpolder) voor de landbouw te behouden. Dat geldt de facto ook over de relicten van de Noordlandpolder die nog nauwer aansluiten bij het woongebied en waar landbouwactiviteiten mee een ruimtelijke buffer vormen ten aanzien van het dominerende petrochemische complex ten westen van het Schelde-Rijn kanaal.
Het betrokken RUP moet – eens afgewerkt – het noodzakelijke juridische kader bieden om bijkomende bebouwing en andere ruimtelijke initiatieven optimaal in het landschap in te passen en de doorzichten naar het nog resterende open landbouwlandschap te behouden, te versterken en op te waarderen.
De plaatsing van een zonnepark op een landbouwperceel van circa 12,4 ha direct grenzend aan noordelijke rand van het oude dorpscentrum met zijn typische landschappelijke relicten van de voormalige fortstructuur kan ons inziens onmogelijk als dorpsversterking worden gezien. Dit aspect wordt trouwens in de voorliggende lokalisatienota nergens behandeld.
Integendeel, de opstellers van deze lokalisatienota gaan er onterecht van uit dat de landschappelijke kwaliteit niet verder zal worden aangetast omdat aan de overzijde van het kanaal reeds een groot industriegebied is gelegen (BASF) waar er verschillende windturbines en verscheidene andere industriële installaties zichtbaar zijn. Daarnaast wordt er wel gesteld dat hun PV-park aansluit en mee vorm geeft aan het energetisch landschap van de haven.
Ons inziens is het behoud van al de nog aanwezige open ruimten in en op de rand van het woongebied Berendrecht en Zandvliet belangrijk omwille van hun functie voor landbouw, natuur, landschap en recreatie die allen essentieel zijn voor het behoud van de woonkwaliteit. In het licht van de maatschappelijke discussie rond de te hoge graad van ruimtebeslag in Vlaanderen met te weinig ruimte voor natuur en landbouw menen wij dat in de eerste plaats werk moet worden gemaakt van het grote onontgonnen potentieel voor de productie van zonne-energie zonder nieuwe open ruimte in te nemen.
Wij denken daarbij aan het overkappen van grote parkeerplaatsen bij de petrochemische bedrijven, van de zonnepaneelvrije daken op opslagbedrijven, van het gebruikt van de bermen naast lijninfrastructuren. Nu reeds in de druk op het nog resterende agrarische gebied in de regio ten noorden van Antwerpen bijzonder groot omwille van vertuining en verpaarding die het agrarisch gebruik versnippert.
De betrokken locatie in de Noordlandpolder is geen agrarisch restperceel maar een groot deel van de nog bestaande agrarische ruimte tussen het woongebied en de Nederlandse grens.
Wij menen dat een strikte toetsing van de voorliggende plannen aan de criteria voor agrivoltaïcs duidelijk maakt dat het zonnepanelenpark hier niet inpasbaar is is. Het is in ieder geval duidelijk dat de geproduceerde stroom op het net wordt geplaatst ifv de nabijgelegen chemische industrie en niet van het aansluitende landbouwbedrijf.
Willy Ibens
Natuurpunt Antwerpen Noord en Kempen vzw