Marie-Jeanne bekleedde een regenscherm met kant.
EKEREN – De bakkerij Uw Bakker in de Oudebaan 53 in Ekeren-Donk is sinds de kerstvakantie van 2008 gesloten. Het atelier achteraan is nog intact, maar de toestellen werken niet meer. Toch is het geen dode plek. De hele ruimte is nu de werkplaats van Marie-Jeanne Strobbe (77), de echtgenote van bakker Marcel. Zij heeft hier haar kantatelier en een kantmuseum geïnstalleerd.


Voor Marie-Jeanne kent kantklossen geen geheimen meer
“Het eerste waar de mensen aan denken als je over kant spreekt, is Brugge,” zegt Marie-Jeanne. “Maar Antwerpen was in de 17de en 18de eeuw het centrum van de Vlaamse kantnijverheid.” Vanuit Antwerpen, Vlaanderen en Italië verspreidde het kantambacht zich snel over Europa en het Amerikaanse continent. Deze delicate en verfijnde ambacht maakte kant tot een gewild goed, vaak gebruikt in kleding van welgestelden, huishoudtextiel en religieuze gewaden. Moderne textielproductie heeft de vraag naar handgemaakte kant sterk verminderd. Waar kantklossen vroeger een alledaagse vaardigheid was, is het nu een nichehobby geworden.


De markt voor handgemaakte kant wordt steeds kleiner. Vandaar dat elk stuk goede zorgen vraagt.
Geduld en precisie
Marie-Jeanne kwam eerder toevallig in contact met het kantklossen. Ze voelde zich helemaal niet happy toen haar jongste zoon besloot piloot te worden in het leger. Marie-Jeanne zocht naar een hobby om haar gedachten te verzetten. Zo kwam zij in contact met kantklossen. “Iedere maandag om de veertien dagen ging ik op cursus. Weet dat het anderhalf jaar duurt voordat je de techniek onder de knie hebt,” verduidelijkt Marie-Jeanne. “Kantklossen vereist geduld, precisie en concentratie. Het oefenen van deze techniek helpt bij het ontwikkelen van fijne motoriek. Door regelmatig kantklossen te beoefenen, heb ik mijn vaardigheden verbeterd, zodat ik stap voor stap moeilijkere patronen aankan.”


Kantklossen vereist geduld, precisie en concentratie.
Door de jaren heen heeft Marie-Jeanne zich gespecialiseerd in het kantklossen. Ze zet zich niet alleen achter het kanttafeltje, maar verzamelt ook kantwerk (Antwerpse, Brugse kant…) om het samen met eigen werk in het voormalig bakkersatelier tentoon te stellen. “In totaal heb ik momenteel zo’n 557 stuks gecatalogeerd, eigen ontwerpen niet meegeteld. Dat zijn er een honderdtal.” De werken in haar atelier wisselen regelmatig, zodat de geïnteresseerden meermaals de tentoonstelling kunnen bezoeken.


Marie-Jeanne is een vat vol wetenswaardigheden over de kantcultuur. “De geschiedenis vind je in de boeken; ik vertel de verhalen eromheen,” zegt ze. En dat boeit duidelijk haar bezoekers. Marie-Jeanne geeft ook workshops, onder meer in Vesalius in Brasschaat, DC Antverpia in Sint-Mariaburg en Femma in Kapellen. In Zandvliet houden de Vlijtige Violen kantklossen op donderdag om de veertien dagen in VC De Schelde.
Kantkamer
Marie-Jeanne is actief in de Kantkamer in de Sint-Carolus Borromeuskerk in Antwerpen. De Kantkamer biedt een rijke kijk op het kantwerk door de eeuwen heen. “Het is een toeval dat zoveel waardevol kant bewaard is gebleven,” zegt Marie-Jeanne. Samen met Nora Andries (87) en Lydi Danneels (71) houdt Marie-Jeanne de Kantkamer draaiend. Dankzij hun enthousiasme krijgt het ambachtelijke kantwerk weer aandacht.


Met deze paraplu helemaal in kant, ga je best niet buiten met regenweer.
Na het Tweede Vaticaans Concilie in de jaren zestig werden kerkelijke attributen vaak naar zolder verwezen of kwamen ze terecht in privébezit of op rommelmarkten. “Het kantwerk in de Carolus Borromeuskerk werd weggemoffeld in dozen en plastic bakjes, maar bleef gelukkig in de kerk,” zegt Marie-Jeanne. Nora Andries is een van de dames die zaken op orde heeft gebracht. Ze heeft alle beschikbare patronen uitgetekend en in boekvorm gegoten.


Een kerststal in kantwerk, gemaakt met engelengeduld.
Weetjes
Het Antwerpse kantwinkeltje van Brigitte Comheecke op de Handschoenmarkt is het laatste in zijn soort. De markt voor handgemaakte kant wordt steeds kleiner. Machinaal gemaakte kant is goedkoper en van goede kwaliteit. De dochters van de Antwerpse drukker Christoffel Plantin (1520-1589) hadden een linnen- en kantwinkel, van waaruit ze de Antwerpse kant over Europa verspreidden. Brugse kant is grover en wordt vaker gebruikt als tafeldecoratie. Antwerpse kant wordt doorgaans gebruikt als loper, onderlegger of in kerkgewaden.
De oorsprong van kant wordt door historici betwist. Een Italiaanse claim is een testament uit 1493 van de Milanese familie Sforza. Een Vlaamse claim is kant op de albe van een aanbiddende priester in een schilderij van Memling uit 1485.
Info
De Kantkamer in de Sint-Carolus Borromeuskerk, Hendrik Conscienceplein, is elke woensdag open van 10 tot 12.30 uur en van 14 tot 16 uur. Bezoek (enkel voor groepen) op aanvraag: 0477.62.37.94.
Het kantmuseum van Marie-Jeanne, Oudebaan 53, is enkel op afspraak te bezoeken: 0475.86.70.31.
De Vlijtige Violen, VC De Schelde, De Keyserhoeve 65. Contactpersoon: Diane Wouters, 0485.54.06.74.
Eén reactie
Ja Marie-Jeanne, prachtig ik wist wel dat je kant kloste, maar dit, daar wist ik niets van.
Succes en tot ziens groeten vanuit Tenerife